Het belang van de juiste zorg voor het MTHFR-gen voor een goede gezondheid

Heeft u last van vermoeidheid, terugkerende miskramen, stemmingsklachten of moeite met afvallen? Misschien ligt de oorzaak dieper dan u denkt – in uw genen én hoe deze worden aangestuurd. In dit blog leest u hoe het MTHFR-gen en het proces van methylatie invloed kunnen hebben op uw gezondheid, en wat u eraan kunt doen.

Herhaalde miskramen, problemen in de foliumzuurcyclus en chronische aandoeningen: het is een indrukwekkende lijst van klachten die in verband worden gebracht met een verstoorde werking van het MTHFR-enzym. Variaties (ook wel SNP’s genoemd) in het gen dat codeert voor dit enzym kunnen invloed hebben op het methylatieproces.

Een gen is een stukje code in het DNA dat instructies bevat voor het aanmaken van een eiwit of enzym. In het geval van MTHFR gaat het om het enzym methyleentetrahydrofolaatreductase. Een genetische variant in dit gen kan ertoe leiden dat het enzym minder efficiënt functioneert. Maar belangrijker nog: uw genen bepalen uw lot niet – uw leefstijl wel.Via het vakgebied van de epigenetica weten we dat voeding, stress en leefstijl grote invloed hebben op hoe genen zich gedragen.

Wat is methylatie?

Methylatie is een biochemisch proces dat duizenden keren per seconde plaatsvindt in ons lichaam. Het speelt een cruciale rol bij onder andere:

• De afbraak van afvalstoffen (detoxificatie)
• De aanmaak en afbraak van neurotransmitters
• DNA-reparatie en celdeling
• Het functioneren van het immuunsysteem
• Het reguleren van ontstekingen

Een manier om methylatie uit te leggen is via een recept: u gebruikt niet álle ingrediënten, maar alleen wat nodig is. Methylatie bepaalt welke stukjes DNA wél of juist niet worden afgelezen. Zo kan hetzelfde DNA, afhankelijk van methylatie, leiden tot heel andere uitkomsten in het lichaam.

Een bekend voorbeeld: de agouti-muizen

Een mooi voorbeeld is wetenschappelijk onderzoek waarbij twee muizen die genetisch identiek aan elkaar waren en dezelfde aanleg voor obesitas, hart- en vaatziekten en kanker hadden, er toch allebei totaal verschillend uitzagen. De ene muis was slank en gezond, terwijl de andere ernstig overgewicht had en kwetsbaar voor ziekten was. Hoewel beide muizen dus hetzelfde genetisch potentieel hadden, legde de onderzoeker uit dat de moederdieren van de muizen toen ze nog in de baarmoeder zaten in twee groepen onderverdeeld waren. De ene groep had voeding gekregen met extra methyldonoren (bouwstoffen die het methylatieproces ondersteunen) en de controlegroep had dit niet extra toegevoegd gekregen. Het resultaat was dat het nageslacht van de muizen die extra methyldonoren hadden gekregen, slank en gezond was. Dit in tegenstelling van de muizen die geboren werden uit de moeders die in de controlegroep zaten. Het verschil zat dus niet in de genen, maar in de mate van methylatie tijdens de vroege ontwikkeling. Dit toont aan hoe krachtig het effect van voeding en leefstijl op genexpressie kan zijn.

De rol van het MTHFR-enzym

Het MTHFR-enzym (methyleentetrahydrofolaatreductase) is essentieel voor de omzetting van foliumzuur (vitamine B11) naar de biologisch actieve vorm: 5-MTHF. Zonder deze omzetting kan foliumzuur niet worden gebruikt voor o.a. DNA-reparatie, detoxificatie en aanmaak van neurotransmitters. Ook vitamine B12 moet worden geactiveerd via dit proces. Beide vitamines zijn cruciaal voor een goed functionerend methylatieproces.

Wanneer het MTHFR-enzym minder goed werkt (bijvoorbeeld door genetische variatie), kan dit leiden tot een verhoogde behoefte aan geactiveerde nutriënten en tot ontregelingen in belangrijke lichaamsprocessen zoals:

• Energieproductie
• Genexpressie
• Hersenchemie (neuro-endocriene balans in het brein)
• Herstelvermogen van cellen
• Hormonale evenwichten
• Immuunrespons
• Ontgiftingsvermogen van het lichaam
• Ontstekingen
• Productie van antioxidanten

Hoe vaak komt een MTHFR-variant voor?

Ongeveer 60–70% van de mensen draagt één of meerdere varianten in het MTHFR-gen. Deze genetische variaties kunnen, zeker in combinatie met andere factoren, effect hebben op het methylatieproces. Daarom is het zinvol om niet alleen genetisch te testen, maar ook relevante biomarkers te meten (zoals homocysteïne, folaat, SAM/SAH en B12) om de actuele methylatiefunctie in kaart te brengen.

Een genetische variant zegt niet alles – pas door bloed- en urineonderzoek zien we hoe uw methylatie werkelijk functioneert. In de praktijk zien we regelmatig dat mensen met klachten als vermoeidheid, stemmingsproblemen, vruchtbaarheidsstoornissen of overgewicht inderdaad verstoringen in hun methylatie vertonen—zelfs als ze slechts één variant dragen.

Methylatie en overgewicht

Mensen met een MTHFR-variant hebben soms meer moeite met het verwerken van foliumzuur, het reguleren van ontstekingen of het afbreken van afvalstoffen. Dit kan invloed hebben op vetverbranding, bloedsuikerregulatie en eetlust. Veel cliënten merken dat het makkelijker wordt om af te vallen wanneer hun methylatieproces weer goed functioneert:

• Duurzaam gewichtsverlies
• Meer energie om te bewegen
• Minder cravings en/of eetbuien
• Verhoogde stressbestendigheid

Welke klachten kunnen samenhangen met MTHFR-varianten?

Een verstoorde methylatie wordt in verband gebracht met een breed scala aan klachten:

• Angstgevoelens
• Auto-immuunactiviteit
• Brain fog
• Cardiovasculaire problematiek
• Gevoelige of verstoorde dopaminehuishouding
• Herhaalde miskramen
• Menstruatieproblemen
• Stemmingswisselingen
• Verhoogd homocysteïne
• Verstoorde cortisolwaarden
• Vermoeidheid die aan blijft houden

Daarnaast zijn in de literatuur verbanden gelegd tussen MTHFR-varianten diverse aandoeningen:

Algemene aandoeningen
• De ziekte van Alzheimer
• Astma
• Atherosclerose
• Autisme
• Beroerte
• Bipolaire stoornis
• Blaaskanker
• Bloedstolsels
• Borstkanker
• Gevoeligheid voor chemische stoffen
• Het chronisch vermoeidheidssyndroom
• Het syndroom van Down
• Epilepsie
• Fibromyalgie
• Glaucoom
• Hartinfarct
• Hartruis
• Hoge bloeddruk
• Hypothyreoïdie
• Leukemie
• Longembolie
• Maagkanker
• Methotrexaatvergiftiging
• Migraine
• Multiple sclerose
• Onverklaarbare neurologische aandoeningen
• Onvruchtbaarheid bij mannen
• De ziekte van Parkinson
• Prikkelbare darmsyndroom
• Schildklierkanker
• Schizofrenie
• Slokdarmkanker
• Vasculaire dementie

Zwangerschapscomplicaties en aan de geboorte gerelateerde complicaties
• Cervicale dysplasie
• Miskramen
• Placentale abruptie
• Postpartum depressie
• Pre-eclampsie

Geboorteafwijkingen
• Aangeboren hartafwijkingen
• Anencefalie (ernstige aanlegstoornis van de hersenen)
• Hypospadie (afwijking aan het mannelijke geslachtsorgaan)
• Gespleten gehemelte
• Spina bifida (een open rug)
• Te korte tongriem

Belangrijk om te weten is dat deze verbanden vaak multifactorieel zijn, en de aanwezigheid van een MTHFR-variant op zichzelf géén ziekte betekent.

Wat kan DNA Care voor u betekenen?

Bij DNA Care onderzoeken we zowel genetische varianten (zoals MTHFR) als actuele biochemische processen. Dat betekent dat we niet alleen kijken wat u genetisch heeft meegekregen, maar vooral hoe die genen zich in uw lichaam gedragen. Genetica en epigenetica behoren tot ons expertisegebied.

We maken onder meer gebruik van:
• DNA-analyse via speeksel
• Bloedonderzoek naar o.a. homocysteïne, B12, folaat, SAM/SAH
• Urineonderzoek via een Organix-test om uw actuele methylatiecyclus in kaart te brengen

Op basis van deze informatie ontvangt u een volledig gepersonaliseerd therapeutisch plan van aanpak van Functional Medicine met aandacht voor voeding, suppletie, leefstijl en stressregulatie. Dit is maatwerk. We houden hierbij rekening met uw klachten, voorgeschiedenis en unieke genetische profiel.

Een voorbeeld uit de praktijk
Joyce (38) kwam bij ons na twee miskramen en aanhoudende vermoeidheidsklachten. Uit DNA-onderzoek bleek een MTHFR C677T-variant, in combinatie met verhoogd homocysteïne, verlaagde B12 én een langzaam werkende COMT-variant, wat invloed had op haar oestrogeen- en stressverwerking. Dankzij gerichte suppletie, voedingsaanpassingen en ondersteuning van het methylatieproces verbeterde haar energieniveau aanzienlijk. Na enkele maanden begeleiding is haar hartewens in vervulling gegaan.

Tot slot

Methylatie is beïnvloedbaar. En dat is goed nieuws. Hoewel genen niet te veranderen zijn, kunt u via voeding en leefstijl wél invloed uitoefenen op genexpressie. Dat is de kern van epigenetica. Door inzicht te krijgen in uw methylatieproces en dit waar nodig te ondersteunen, kunt u bijdragen aan uw energie, hormonale balans, weerstand, vruchtbaarheid en herstelvermogen. Bij DNA Care combineren we genetisch inzicht met diepgaande diagnostiek en persoonlijk advies op het gebied van Functional Medicine.