Inspelen op het MAOA-gen: de sleutel tot een slank lichaam en een gezonde mind

In het artikel van vorige maand hebben we de twee profielen van het COMT-gen besproken: snel en traag en welke rol dit gen speelt in onze stressgevoeligheid en veerkracht. In het artikel van deze maand willen we je laten kennismaken met een minder bekend gen, namelijk het MAOA-gen, wederom met een snelle en trage variant. Over beide varianten valt veel te vertellen.

Haast onbeheersbare trek in koolhydraten

Wanneer je te maken hebt met de snelle variant, veroorzaakt dit vaak een hevige trek in koolhydraten. Herken je het gevoel dat je na een gezonde maaltijd met veel groenten slechts enkele uren later plotseling een haast onbeheersbaar verlangen naar snelle koolhydraten (een zoet dessert, chocolade, chips, een stuk pizza, etc.) krijgt?

In mijn praktijk zie ik veel cliënten met overgewicht die met name ’s avonds aan het verlangen naar snelle koolhydraten toegeven en vaak zie je dan de aanwezigheid van een snel MAOA-gen. Wat daarbij kenmerkend is, is dat ze bijna direct meer rust in hun systeem ervaren en zich fysiek en emotioneel beter voelen na het eten van een koolhydraatrijke maaltijd of tussendoortje. Ook zijn dit de mensen die soms midden in de nacht iets moeten eten om weer in slaap te kunnen vallen.

Dit is vanuit de biologie goed te verklaren. Door het snelle MAOA-gen verwerkt je lichaam serotonine namelijk heel snel, waardoor je serotonine niveau in relatief korte tijd te sterk daalt. Door voeding met snelle koolhydraten (suikers) te eten, krijgt je serotonine direct een flinke boost en voel je je zowel fysiek als mentaal bijna direct beter. Echter leidt dit op de lange termijn tot ongewenste gewichtstoename.

Wat is serotonine?

Serotonine is een neurotransmitter die er mede voor zorgt dat we ons opgewekt, kalm en vol vertrouwen kunnen voelen. Wanneer onze serotonine sterk afneemt, voelen we ons angstig, gespannen, meer afhankelijk en hulpeloos (omdat ons zelfvertrouwen afneemt) en vaak ook somber. Je kunt het gevoel krijgen dat je situatie uitzichtloos is en je daar hopeloos bij voelen. Uiteindelijke kun je zelfs paniekaanvallen en ernstige slaapproblemen ontwikkelen en zo depressief worden dat medicatie in de vorm van antidepressiva ingezet wordt.

Logisch dus, dat we (onbewust) grijpen naar ongezonde voeding met snelle koolhydraten als noodoplossing in de vorm van een gebakje, een pastamaaltijd of een stuk pizza, om ons systeem een zet in de ‘goede richting’ te geven. Ons lichaam is enorm intelligent en gebouwd om te overleven. Het geeft jou op vele manieren middels bepaalde symptomen signalen als er iets mis is. De kunst is om de taal van je lichaam wat dat betreft goed te leren verstaan en naar onderliggende oorzaken te kijken, waardoor je het probleem in de kern op kunt lossen.

En ben jij iemand die ’s nachts iets moet eten om weer verder te kunnen slapen? Dat komt omdat serotonine onder andere nodig is voor de aanmaak van melatonine. Melatonine is ons slaaphormoon. Dus wanneer we serotonine te snel afbreken, kunnen we niet meer genoeg stofjes aanmaken om goed te kunnen slapen. De oplossing hierbij is niet om naar slaapmedicatie (dit is zeer verslavend en schadelijk voor het brein) of melatonine (dat zou enkel symptoombestrijding zijn en tevens vaak onvoldoende effectief) te grijpen, maar om door de dag heen kleine hoeveelheden eiwitten binnen te krijgen. Wetenschappelijk onderzoek wijst namelijk uit dat dit onze neurotransmitters helpt te stabiliseren, waardoor onbedwingbare trek en eetbuien, stemmingswisselingen en dus ook slaapproblemen kunnen verbeteren en in combinatie met nog meer aanpassingen zelfs helemaal kunnen verdwijnen.

De andere kant van het spectrum: stemmingswisselingen en fight or flight (vechten of vluchten)

Komt dit je misschien bekend voor? Dat je op sommige momenten emotioneler reageert dan je eigenlijk zou willen en dat je vervolgens lang in dat gevoel blijft hangen en het uren kan duren voordat je je weer kalm voelt? Of dat je na een lange dag werken weliswaar moe bent, maar toch niet echt tot rust kan komen en er lang over doet om die avond in slaap te kunnen vallen? Dit zou weleens uit je genen kunnen komen.

Het MAOA-gen wordt ook wel aangeduid als het “warrior gen” (“strijdersgen”). De reden hiervoor ligt in het feit dat mensen met de langzame variant van dit gen vaak veel hevigere emotionele reacties vertonen en zelfs meer gewelddadig lijken te zijn. Deze mensen en hun omgeving lijden vaak onder hun intense emoties, gepaard gaande met opvliegende reacties. Relaties, maatschappelijke carrière en ervaren geluk worden immers alle negatief beïnvloed wanneer iemand zijn emoties niet onder controle heeft.

Wanneer wij van iets schrikken of ons geraakt voelen, ervaren wij als mens allemaal wel even een piek van de stressneurotransmitters dopamine en norepinephrine. We voelen dan spanning, angst, agitatie of zelfs woede. Maar al snel neemt de intensiteit van die gevoelens ook weer af, omdat deze stofjes door ons lijf worden afgebroken.

Bij iemand met een trage MAOA blijven neurotransmitters echter veel te lang in het lichaam aanwezig. Door deze biochemische factoren kan deze persoon niet makkelijk kalmeren of goed ontspannen. De hoge niveaus van deze stofjes zorgen immers voor een aanhoudende, heftige beleving van emoties, veel stress en een onvermogen om dit af te laten vloeien. Deze persoon raakt als het ware gevangen in een aanhoudende fight or flight response.

Een klassiek voorbeeld uit de praktijk

Enkele jaren geleden had ik een topsporter in mijn praktijk. Deze jonge man had enorm veel potentieel en was wereldkampioen geworden in zijn tak van sport, maar ging steeds meer gebukt onder klachten die voortkwamen uit een genetische aanleg voor problemen met zijn neurotransmitters. Zoals hij dat in zijn eigen woorden zo helder verwoordde: “Ik houd van uitdagingen en ben bevlogen in wat ik doe. Maar ik heb zoveel stress van kleine dingen en raak dan zo geïrriteerd, dat ik het niet meer los kan laten. ’s Avonds wil ik zo graag slapen, maar wat ik ook probeer, pas in de loop van de ochtend val ik eindelijk in slaap. En vervolgens slaap ik tot ver in de namiddag. Ik zet letterlijk drie wekkers, maar ben dan zo moe dat ik toch niet op tijd wakker word en dat geeft me weer stress.”

Zoals je kunt begrijpen had dit een enorm effect op zijn sportcarrière en welzijn. Hij zat vast in een vicieuze cirkel. Het gebrek aan slaap maakte hem steeds reactiever, waardoor hij steeds slechter kon slapen. We vonden bij hem onder andere deze genetische variant en daarnaast wees een uitgebreid neurotransmitterprofiel uit dat hij veel moeite had om zijn neurotransmitters af te breken, waardoor hij (veel) te hoge niveaus had. Kenmerkend was daarbij ook het hoge niveau van serotonine. Geen wonder dat deze man leed aan een omgekeerd dag- en nachtritme.

Door een overschot aan stressneurotransmitters kon zijn lichaam niet voldoende tot rust komen om ’s avonds in slaap te kunnen vallen. Zijn MAOA verwerkte serotonine veel te langzaam. Een hoog serotoninegehalte maakt je angstig en prikkelbaar. Serotonine is tevens de voorloper van het slaaphormoon melatonine. Dus je kunt je voorstellen dat iemand met veel serotonine, wanneer hij eindelijk in slaap valt, diep zal slapen en moeite zal hebben om wakker te worden.

Dit was een complexe casus. Met veel discipline en motivatie paste hij alle adviezen toe en in de loop van de maanden zag ik hem veranderen en zijn balans hervinden. Uiteindelijk leidde dit tot een prachtig succesverhaal. Tot op heden is hij voor velen een groot voorbeeld van wat mogelijk is op het gebied van heling en transformatie.

Gezondheidsproblemen

Gezondheidsproblemen die gerelateerd zijn aan een te snel of te langzaam MAOA-gen:

• ADHD
• Angst
• Antisociale persoonlijkheidsstoornis
• Autisme
• Bipolaire stoornis
• Depressie
• De ziekte van Alzheimer
• De ziekte van Parkinson
• Fibromyalgie
• Het prikkelbare darmsyndroom
• Migraine
• Obsessief-compulsieve stoornis
• Paniekstoornis
• Schizofrenie
• Seizoensgebonden affectieve stoornis oftewel SID (winterdepressie)
• Verslavingen

Opvallend is dat het voornamelijk neurologische stoornissen of stemmingsstoornissen betreffen. Dat komt omdat dit gen betrokken is bij de afbraak van neurotransmitters en zo invloed uitoefent op deze signaalstoffen die communicatie binnen het brein en van het brein naar het lichaam mogelijk maken.

Op een natuurlijke manier de balans herstellen

Bij DNA Care helpen we je middels onze jarenlange ervaring en expertise op het gebied van Functional Medicine om in het geval van een te snel of een te langzaam MAOA-gen weer een normale functiesnelheid te krijgen, waardoor je gewichtstoename stopt, je succesvol kunt afvallen, je emoties niet langer je leven beheersen en je weer kunt genieten van een goede nachtrust.

Dit doen we door op basis van zorgvuldig onderzoek (DNA-onderzoek en een uitgebreid neurotransmitterprofiel) specifieke en bewezen effectieve aanpassingen in je voedingspatroon en levensstijl te maken en op deze manier de biochemie voor je genen te verbeteren. Daarnaast bieden we eventuele stofjes die je tekort komt op natuurlijke wijze, middels hoogwaardige supplementen en fytotherapie (kruidengeneeskunde), aan het lichaam aan. Doorgaans merken mensen al binnen enkele dagen significante verschillen. Wij werken daarbij samen met artsen en apothekers om te zorgen dat we de kans op interacties met eventuele medicatie uitsluiten en zo veilige en optimale zorg kunnen bieden.

In onze werkwijze nemen epigenetica en Functional Medicine een centrale plaats in. Functional Medicine is een vakgebied met een brede wetenschappelijke basis, waarbij een natuurlijke en integrale aanpak van gezondheidsklachten het uitgangspunt vormt. Wist je dat er steeds meer artsen zijn die geschoold zijn in Functional Medicine en voor dit integrale behandelmodel kiezen in het geval van chronische en onbegrepen klachten?

Je genen bepalen je lot niet

Onze genen bepalen ons lot niet, het is onze levensstijl die onze genetische aanleg tot uiting laat komen of er juist voor kan zorgen dat we een gezond en vervullend leven kunnen leiden. Zoals één van mijn docenten op het gebied van neurowetenschappen mij tien jaar geleden leerde: “Onze genen zijn als een lijst van oneindige mogelijkheden, die op instructies van ons en onze omgeving reageren.”

En dit is exact waar wij ons al jaren in specialiseren, niet voor niets heet onze kliniek “DNA Care”: zorg voor je genen.

Bronnen:

• Neurotransmitters will be more stable: Fernstrom J.D., et al., “Diurnal variations in plasma concentrations of tryptophan, tyrosine, and other neutral amino acids: Effect of dietary protein intake,” American Journal of Clinical Nutrition, September 1979.
• MAOA is involved in processing neurotransmitters: “Genopedia: MAOA,” Center for Disease Control and Prevention, April 2017.
• Dirty Genes: a breakthrough program to treat the root cause of illness and optimize your health: Dr. Ben Lynch, 2018.