Hoe het COMT-gen uw stressbestendigheid reguleert

Het COMT-gen speelt een sleutelrol in uw stressgevoeligheid, dopaminebalans en oestrogeenafbraak. Dit blog laat zien hoe uw genetische aanleg inzicht geeft in chronische klachten — én kansen tot herstel.

Kunt u zich moeilijk ontspannen? Bent u gevoelig voor prikkels, stemmingswisselingen of slaapproblemen? Of juist snel overprikkeld door cafeïne, medicijnen of hormonen? Dan zou uw COMT-gen wel eens een sleutelrol kunnen spelen.

Veelvoorkomende signalen kunnen zijn:

• Angst en onrust
• Depressie
• Gewichtsschommelingen
• Libidoverlies
• Lusteloosheid
• Problemen op het werk
• Relatieproblemen
• Slaapproblemen
• Stemmingswisselingen
• Verandering in het eetpatroon (neiging om ongezonde voeding te gebruiken)
• Verminderd prestatievermogen
• Verslavingen

Binnen de wereld van Functional Medicine wordt het COMT-gen steeds vaker herkend als een belangrijk schakelpunt tussen stressregulatie, mentale balans, hormonale gezondheid en zelfs ontgifting. Dit blog neemt u mee in de diepere betekenis van dit gen, en laat zien hoe kennis over uw genetische aanleg kan bijdragen aan gepersonaliseerd herstel.

“Wilskracht holt je uit”

Een wijs iemand zei ooit tegen mij: “Wilskracht holt je uit.” Haar woorden zijn me altijd bijgebleven. In mijn praktijk zie ik dagelijks cliënten die jarenlang zijn doorgegaan op discipline, met klachten als gevolg: vermoeidheid, paniek, prikkelgevoeligheid of hormonale disbalans. Vaak blijkt dat hun stressgevoeligheid mede genetisch verklaarbaar is. En dat inzicht verandert alles. Het maakt de weg vrij voor epigenetische interventie: een wetenschappelijk onderbouwde benadering waarbij voeding, leefstijl en zenuwstelselregulatie gericht kunnen bijdragen aan een gunstige beïnvloeding van de HPA-as, de neuro-endocriene balans en de expressie van stressgerelateerde genen zoals COMT.

Casus: verhoogde cortisol bij een gedreven vrouw met trage COMT-variant

Een cliënte van begin veertig meldde zich met slaapproblemen, premenstruele stemmingsklachten en aanhoudende spanning. Ze werkte op hoog niveau, was zeer toegewijd en had moeite om haar grenzen te bewaken. Uit genetisch onderzoek bleek een trage COMT-variant (Met/Met) in combinatie met verhoogde cortisolwaarden. De afbraak van stresshormonen en oestrogenen verliep vertraagd, wat bijdroeg aan de verstoring van haar herstelvermogen. Na gerichte interventies — waaronder voedingsaanpassingen, ondersteuning van methylatie, nervus vagus-activatie en hormonale regulatie — stabiliseerden haar klachten. Haar slaap verbeterde, de cyclus werd regelmatiger en ze hervond meer mentale rust binnen haar werktempo.Gaandeweg hervond ze balans, meer werkplezier en ruimte voor levensvreugde.

Wat is het COMT-gen?

COMT staat voor Catechol-O-MethylTransferase. Dit enzym is verantwoordelijk voor de afbraak van catecholamines, waaronder:

• Adrenaline en noradrenaline (stresshormonen)
• Dopamine (belonings- en motivatiehormoon)
• Oestrogenen (bij vrouwen cruciaal voor stemming, energie en vruchtbaarheid)

Het COMT-gen bepaalt hoe snel of traag dit enzym in uw lichaam werkt. En dat heeft grote gevolgen voor uw mentale, hormonale en lichamelijke balans.

Snel of traag? Uw COMT-variant maakt het verschil

➤ Wat betekent dit voor uw stressprofiel?
Er bestaan verschillende genetische varianten van het COMT-gen, vaak aangeduid als:

• COMT Val/Val: snelle afbreker
• COMT Met/Met: trage afbreker
• COMT Val/Met: gematigd tempo

Mensen met een trage COMT-variant (Met/Met) hebben vaak hogere spiegels van dopamine, adrenaline en oestrogeen. Dit kan voordelen bieden (bijv. hoge focus, creativiteit), maar leidt ook sneller tot overprikkeling, piekeren, slapeloosheid, spanningshoofdpijn, burn-out of PMS.

Mensen met een snelle COMT-variant (Val/Val) breken deze stoffen sneller af. Dat kan zorgen voor meer stressbestendigheid, maar ook voor gebrek aan motivatie, somberheid, lage dopaminespiegels of gevoeligheid voor verslavingen.

De invloed van COMT op uw hormonale en mentale gezondheid

➤ COMT en emotionele verwerking
Nieuwere studies (2023–2024) suggereren dat trage COMT-varianten ook een rol spelen in de verwerking van emotioneel beladen gebeurtenissen. Zij worden geassocieerd met langere emotionele reactiviteit en moeilijker loslaten van negatieve ervaringen. Dit maakt het COMT-gen bijzonder relevant bij mensen met een voorgeschiedenis van trauma, PTSS of angstgevoeligheid, waarbij het zenuwstelsel langdurig in verhoogde staat van paraatheid kan blijven.

➤ COMT, oestrogenen en stresshormonen
Het COMT-enzym speelt een sleutelrol in de afbraak van oestrogenen. Trage afbraak kan leiden tot:

• PMS en PMDD
• Mastopathie of endometriose
• Migraine rond de menstruatie

Verhoogd risico op oestrogeengerelateerde tumoren; in combinatie met andere genetische varianten zoals CYP1B1 of GSTP1 kan dit risico verder toenemen

➤ COMT en neuropsychologische stressgevoeligheid
Daarnaast beïnvloedt COMT hoe goed u omgaat met dopamine en stress. Een overactief brein, rusteloosheid, stemmingsstoornissen of verhoogde angst kunnen voortkomen uit een COMT-variant in combinatie met omgevingsstress of voedingstekorten. of verhoogde angst kunnen voortkomen uit een COMT-variant in combinatie met omgevingsstress of voedingstekorten.

COMT, methylatie en nutriënten: de biochemische puzzel

COMT heeft methylgroepen nodig om goed te functioneren. Dat betekent dat het gen sterk afhankelijk is van uw methylatiecapaciteit – een biochemisch proces dat onder andere afhankelijk is van:

• Magnesium
• Folaat (actieve B11)
• Vitamine B12 (methylcobalamine)
• SAMe (S-adenosylmethionine)
• Zink

Bij een trage COMT-variant kunnen te veel catecholamines in het systeem blijven circuleren. Als tegelijkertijd de methylatie onvoldoende functioneert (bijvoorbeeld door een MTHFR-variant), kan dit leiden tot neuro-inflammatie, stemmingsstoornissen of hormonale ontregeling.

Wanneer is COMT-onderzoek zinvol?

Ook bij neurodiverse kenmerken — zoals prikkelgevoeligheid, concentratieproblemen of perfectionistische coping — kan COMT-onderzoek richting geven.

Indicaties voor COMT-diagnostiek zijn onder meer:
• Aanhoudende stress- of burn-outklachten
• PMS of hormonale stemmingswisselingen
• Prikkelgevoeligheid en moeite met herstel
• Onrustige slaap of inslaapproblemen
• Dopamine-gerelateerde klachten (zoals motivatieverlies, beloningsgevoeligheid of neiging tot controle)

Wat u kunt doen: DNA als kompas voor herstel

➤ Van inzicht naar aanpak
Binnen DNA Care wordt genetische informatie niet gezien als diagnose, maar als startpunt voor gepersonaliseerd herstel. Een COMT-variant betekent niet dat u ‘gedoemd’ bent tot klachten, maar biedt juist handvatten om preventief te sturen op:

• Voeding: vermijden van overmatige cafeïne, alcohol, histamine en tyramine
• Suppletie (op basis van nader onderzoek): ondersteuning van methylatie, dopaminebalans en leverontgifting
• Leefstijl: rust, ritme, stressregulatie en hersteltijd
• Hormonaal evenwicht: cyclusbewustzijn en oestrogeenbalans
• Emotionele ondersteuning: begeleiding bij hooggevoeligheid, perfectionisme of trauma’s

Een trage COMT komt bijvoorbeeld vaak voor bij intelligente, gevoelige vrouwen met hoge verantwoordelijkheidszin. Juist deze vrouwen floreren bij zachtheid, overzicht en diepe herstelmomenten.

Enkele aandoeningen die door onderzoekers met een te traag of te snel werkend COMT-gen in verband zijn gebracht:

➤ ‘Traag’ COMT
• Aan stress gerelateerde hoge bloeddruk
• Acuut coronair syndroom
• ADD met hyperactiviteit
• Angststoornis
• Baarmoederkanker
• Bipolaire stoornis, met name manie
• Borstkanker
• Cardiomyopathie als gevolg van stress
• Fibromyalgie
• Paniekstoornis (vooral bij vrouwen)
• PMS
• Pre-eclampsie
• Schizofrenie
• Vleesbomen
• Ziekte van Parkinson

➤ ‘Snel’ COMT
• ADHD; aandachtsverlies, multitasken, onvermogen om te focussen
• Depressie
• Leerstoornis
• Verslavingsstoornissen (alcohol, drugs, winkelen, etc.)

Meer dan genetica: waar biologie uw biografie ontmoet

In de visie van Functional Medicine kijken we niet alleen naar de genetische aanleg, maar ook naar hoe levenservaringen, stress, voeding en hormonen samen de werking van uw genen beïnvloeden. Dit noemen we epigenetica: het samenspel tussen aanleg en omgeving.

Uw COMT-gen is slechts één bladzijde in het grotere verhaal van uw gezondheid. Door inzicht te krijgen in dit verhaal, kunnen we samen werken aan duurzame balans – op mentaal, hormonaal én cellulair niveau.

Wilt u weten of uw COMT-gen bijdraagt aan uw klachten?

Bij DNA Care bieden we uitgebreid DNA-onderzoek en functionele laboratoriumdiagnostiek, gecombineerd met diepgaande intake en persoonlijke begeleiding. Samen brengen we uw unieke biochemie in kaart, en vertalen deze naar praktisch hanteerbare stappen op weg naar herstel.

Wilt u meer weten over COMT, methylatie of hormoonbalans?

U kunt een afspraak maken voor een eerste consult inclusief genetisch intakegesprek. Uw aanleg is geen beperking, maar een uitnodiging tot inzicht en afstemming.

Maak een afspraak Stel een vraag