Farmacogenetisch onderzoek: medicatie afgestemd op uw DNA Paspoort

Uw DNA is de blauwdruk, farmacogenetica is de vertaling naar zorg die bij u past

Wat is farmacogenetica?

Farmacogenetica onderzoekt hoe genetische variaties invloed hebben op de manier waarop uw lichaam reageert op medicijnen. Het is nauw verwant aan farmacogenomica, maar richt zich specifieker op individuele genvarianten die bepalen hoe stoffen worden opgenomen, gemetaboliseerd, getransporteerd en vervolgens uitgescheiden.

Elke stof die u inneemt — of het nu om medicatie, een supplement of een voedingsstof gaat — doorloopt in uw lichaam vier hoofdfasen:

• Absorptie – hoe snel en volledig de stof in uw bloedbaan wordt opgenomen
• Distributie – hoe de stof zich verspreidt naar weefsels en organen
• Metabolisme – hoe enzymen de stof activeren of afbreken
• Excretie – hoe de stof wordt uitgescheiden via lever, nieren of gal

💡 Zelfs kleine genetische verschillen in deze processen kunnen bepalen of een middel optimaal werkt, nauwelijks effect heeft of juist ongewenste reacties veroorzaakt.

Hoe genen medicatie beïnvloeden

Een van de best onderzochte genfamilies binnen de farmacogenetica is die van de CYP450-enzymen (zoals CYP2D6, CYP2C19 en CYP3A4). Deze enzymen zijn betrokken bij de afbraak van een groot deel van alle voorgeschreven medicijnen — van pijnstillers en antidepressiva tot bloeddrukverlagers.

Afhankelijk van uw genetisch profiel kunt u een:
• Snelle metaboliseerder zijn: de stof wordt te snel afgebroken, waardoor de werkzaamheid vermindert.
• Trage metaboliseerder zijn: de stof blijft langer in het lichaam, met een verhoogd risico op hoge spiegels en bijwerkingen.

Andere belangrijke genen in dit kader zijn:
• ABCB1 – codeert voor een transporteiwit dat stoffen in en uit cellen pompt
• VKORC1 – beïnvloedt de gevoeligheid voor bepaalde bloedverdunners
• OPRM1 – speelt een rol in de werking van opioïde pijnstillers

💡 Uw genetisch profiel bepaalt niet alleen of een middel werkt, maar ook hoeveel, hoe vaak en in welke vorm het veilig is.

Epigenetica: hoe uw omgeving uw genexpressie dynamisch beïnvloedt

Uw DNA vormt de vaste blauwdruk waarmee u wordt geboren, maar epigenetica bepaalt welke genen op welk moment tot expressie komen. Het beschrijft hoe leefstijl en omgeving het ‘leespatroon’ van uw genen dynamisch beïnvloeden — continu reagerend op interne processen en omgevingsinvloeden.

Factoren zoals voeding, slaap, stress, lichaamsbeweging, het microbioom en blootstelling aan toxines kunnen deze genexpressie veranderen via biologische processen als DNA-methylatie, histonmodificaties en microRNA-regulatie.

Daarom is een farmacogenetisch profiel geen statisch gegeven, maar een momentopname binnen een dynamisch biologisch systeem. Uw genetische activiteit kan in de loop van de tijd verschuiven — en u kunt die, in zekere mate, zelf sturen door bewuste keuzes in leefstijl, voeding en omgeving.

💡 Epigenetica laat zien dat genexpressie meebeweegt met hoe u leeft.

Suppletie en genetica: maatwerk voorbij de bijsluiter

Deze kennis is niet alleen relevant voor medicatie. Ook voedingssupplementen — vaak gezien als universeel of onschuldig — worden door uw lichaam op basis van genetica op unieke wijze verwerkt. Variaties in bepaalde genen bepalen niet alleen welke nutriënten u nodig heeft, maar ook in welke vorm, in welke dosering en in combinatie met welke andere stoffen ze voor u het meest effectief en veilig zijn.

Voorbeelden:
• MTHFR-varianten – beïnvloeden de omzetting van foliumzuur in de actieve vorm methylfolaat
• BCMO1-varianten – verminderen de omzetting van bètacaroteen naar vitamine A
• SOD2-varianten – beïnvloeden de antioxidantcapaciteit in de mitochondriën

💡 Ook bij suppletie is maatwerk essentieel: wat voor de één een gezonde vorm en dosering is, kan voor de ander ongunstig zijn en op termijn zelfs schadelijk.

Nutrigenomics: voeding als precisie-instrument

Nutrigenomics gaat nog een stap verder. Dit vakgebied onderzoekt hoe voedingsstoffen rechtstreeks invloed uitoefenen op genactiviteit. Het gaat hierbij niet alleen om de keuze van voedingsmiddelen, maar om de complexe biochemische interacties tussen nutriënten en de moleculaire regelmechanismen van uw genen.

Bepaalde vitaminen, mineralen en bioactieve plantenstoffen beïnvloeden signaaltransductiepaden en epigenetische processen zoals DNA-methylatie, histonacetylering en microRNA-regulatie. Hierdoor kan voeding genen activeren die betrokken zijn bij herstel, detoxificatie en celbescherming of juist genen afremmen die ontsteking en oxidatieve stress bevorderen.

💡 De kracht zit in de combinatie: farmacogenetica vertelt u hoe u reageert op stoffen, nutrigenomics laat zien hoe u uw genen kunt beïnvloeden.

Van standaardprotocollen naar precisiezorg

Met farmacogenetisch en nutrigenomisch inzicht wordt trial-and-error grotendeels vervangen door gerichte keuzes. De voordelen:

• Passende medicatiekeuze – middelen die u effectief en veilig kunt gebruiken
• Optimale dosering – afgestemd op uw metaboliseringssnelheid
• Minder bijwerkingen – door vooraf risico’s te verkleinen
• Gerichte suppletie en voeding – afgestemd op genetica en biochemie

💡 Waar wetenschap uw DNA ontmoet, wordt precisiezorg werkelijkheid.

Inbedding binnen Functional Medicine

Bij DNA Care zien wij farmacogenetica als onderdeel van een breder diagnostisch en therapeutisch palet. Uw genetische gegevens combineren wij met bloedonderzoek, hormonale profielen, microbioomanalyse, mitochondriale functie en leefstijlfactoren. Zo ontstaat een samenhangend, gepersonaliseerd plan dat aansluit op uw unieke fysiologie en doelen.

💡 DNA Care is een Functional Medicine praktijk gespecialiseerd in genetica en epigenetica.

Dubbele controle: samenwerking met apotheker

Binnen uw Functional Medicine-traject werken wij samen met gespecialiseerde laboratoria en een ervaren apotheker met veel expertise in farmacogenetica. Elk gepersonaliseerd therapeutisch plan op het gebied van Functional Medicine wordt dubbel gevalideerd:

• Farmacologisch perspectief: de apotheker beoordeelt genetische data op interacties en farmacokinetiek
• Klinisch perspectief: uw behandelaar op het gebied van Functional Medicine integreert deze gegevens met uw klachtenprofiel, suppletie, leefstijl en overige onderzoeksresultaten

💡 Twee paar ogen — apotheker en Functioniol Medicine practitioner gespecialiseerd in genetica en epigenetica — voor maximale veiligheid en effectiviteit.

Recente wetenschappelijke inzichten

• Cardiovasculaire zorg – npj Genomic Medicine (2025): Een uitgebreide review toont aan dat farmacogenetische testen de effectiviteit en veiligheid van veelgebruikte cardiovasculaire middelen, waaronder antistollingsmiddelen en statines, aanzienlijk kunnen verbeteren door een betere afstemming van type en dosering op het genetisch profiel van de patiënt.

• Psychiatrie – Frontiers in Pharmacology (2025): Onderzoek laat zien dat genetisch afgestemde doseringen van antidepressiva niet alleen de behandelrespons verbeteren, maar ook het risico op bijwerkingen verlagen. Dit geldt met name voor middelen die via CYP2D6 en CYP2C19 worden gemetaboliseerd.

• DNA-medicatiepaspoort – Financial Times (2025): In Nederland wordt het DNA-medicatiepaspoort steeds vaker ingezet. Het geeft apothekers direct toegang tot essentiële genetische informatie, waardoor zij vanaf het eerste recept een dosering kunnen kiezen die beter aansluit bij het metabolisme en de gevoeligheid van de patiënt.

• Farmacogenetica – Leiden University (2023): Een gerandomiseerde studie onder leiding van het LUMC toont aan dat het afstemmen van de dosering van 39 veelgebruikte geneesmiddelen op het DNA van patiënten het risico op ernstige bijwerkingen significant vermindert.

Hoe verloopt zo’n onderzoek?

Een farmacogenetische test gebeurt via een wangslijmtest of bloedafname. De resultaten worden vertaald naar een gepersonaliseerd advies voor medicatie, suppletie en voeding, en geïntegreerd in uw therapeutisch plan.

U kunt uw DNA paspoort hier aanvragen.

Wilt u weten hoe uw DNA uw reactie op medicatie, suppletie en voeding beïnvloedt?

DNA Care werkt samen met het NIFGO en maakt gebruik van het DNA Paspoort: een helder en praktisch overzicht van uw farmacogenetisch profiel. Maak een afspraak om uw genetische gegevens in te zetten voor veilige, effectieve zorg op maat.

Farmacogenetica maakt zorg persoonlijker, effectiever en veiliger. Het verkort de weg naar de juiste interventie, minimaliseert bijwerkingen en vergroot de kans op resultaat.

In het kort:
• Persoonlijk DNA-profiel: inzicht in hoe u medicatie, suppletie en voeding verwerkt
• Veilige, effectieve zorg: dubbele controle door apotheker en uw specialist in Functional Medicine
• Wetenschappelijk onderbouwd: recente studies tonen minder bijwerkingen en betere behandelresultaten

Bronnen:
• Mega JL, et al. Pharmacogenetic-guided therapy for cardiovascular disease. npj Genomic Medicine. 2025 Jul;10(1):123.
• Smith DM, et al. Pharmacogenomics in psychiatry: improving outcomes and reducing adverse effects. Frontiers in Pharmacology. 2025;16:1594032.
• Financial Times. Netherlands embraces DNA medication passport to improve drug safety. Financial Times. 2025.
• Swen JJ, et al. Impact of pharmacogenetic profiling on drug safety: a randomized trial. Leiden University Medical Center. 2023.

Maak een afspraak Stel een vraag