Onverklaarbare klachten? Er is een kans dat uw lever overbelast is door een ‘burn-out’ van de leverpaden

De mate van energie, vitaliteit en welzijn die u in het dagelijks leven ervaart hangt nauw samen met de gezondheid van uw lever. Dagelijks filtert de lever meer dan 2000 liter bloed om alles wat we door de dag heen eten en drinken, inademen en op onze huid smeren te kunnen omzetten en verwerken. In geen enkel ander orgaan vinden er per seconde zoveel stofwisselings- en ontgiftingsprocessen plaats als in de lever.

De lever vervult dag en nacht vele essentiële functies, waaronder het ontgiften van chemische en andere schadelijke stoffen, het metaboliseren van voedingsstoffen en het reguleren van hormonen in het bloed. Daarnaast produceert de lever stollingsfactoren voor een gezonde bloedstolling en draagt dit orgaan via de uitscheiding van gal in de darmen zorg voor een goede vertering van de vetten en oliën uit onze voeding.

Wanneer onze lever (chronisch) overvraagd wordt, leidt dit echter tot een zogeheten ‘leverbelasting’ en daarmee een (sterk) verminderde ontgiftingscapaciteit, hetgeen een grote variëteit aan klachten veroorzaakt. Binnen een Functional Medicine traject neemt de lever dan ook een bijzondere plaats in.

Burn-out van de leverpaden

We weten wat een burn-out is: we hebben zodanig lang teveel van ons lichaam en onze geest gevraagd dat evenwichten op een diep niveau verstoord zijn geraakt en er een staat van diepe en langdurige uitputting van ons systeem is ontstaan. Een ‘burn-out’ van de leverpaden is echter minder bekend, terwijl dit mechanisme in grote lijnen veel overeenkomsten vertoont. Ook hierbij wordt er meer van onze lever gevraagd dan deze goed aankan, waardoor de lever deels afschakelt. Overbelasting van de leverpaden zorgt er dus voor dat de lever bepaalde taken niet kan uitvoeren. Dit kan allerlei onbegrepen en chronische klachten veroorzaken.

De metafoor van filevorming

De lever kent verschillende ontgiftingspaden die afzonderlijk genetisch en middels ander geavanceerd onderzoek nader bekeken kunnen worden. In het dagelijks leven werken deze leverpaden onderling nauw met elkaar samen. In de praktijk gebruiken we vaak de metafoor van snelwegen waar veel verkeer over wordt geleid. Wanneer alle rijbanen open zijn en er geen overweldigend aantal voertuigen binnen een bepaalde tijdseenheid hoeft te passeren, verloopt de reis voorspoedig. Wanneer er meer drukte ontstaat op bepaalde momenten en er voldoende andere wegen parallel geopend zijn, hoeft er nog steeds geen file te ontstaan. Maar wanneer de snelweg een landweg is geworden (bijvoorbeeld door een genetische aanleg tot tragere omzettingen of opgelopen schade) of wanneer het aanbod van voertuigen (kortom alles wat de lever probeert te filteren en verwerken binnen een bepaalde tijdseenheid) te groot is, ontstaat er filevorming en dit is ziekmakend in het geval van de lever.

Interactieve biochemie: de effecten op andere organen en systemen

Wanneer het ene leverpad overbelast is, kan een gifstof door een ander pad worden verwerkt. Maar zodra de back-upsystemen overbelast zijn of last hebben van een ‘burn-out’, is het lichaam niet meer in staat om gifstoffen voldoende af te voeren. Vervolgens kunnen deze gifstoffen bijna elk systeem in het lichaam beschadigen en verstoren, waaronder:

• De vertering (omzetting nutriënten)
• Het centrale en perifere zenuwstelsel (neurotransmitters)
• Celmetabolisme (energie)
• Immuniteit (afweer)
• Endocrien systeem (hormonale evenwichten)
• Ontgifting (reiniging middels lever, nieren en huid)
• Huid en slijmvliezen (verstoring natuurlijke balans en barrièrefunctie)

Daarnaast zien we bij een leverbelasting ook emotionele en mentale klachten ontstaan, waaronder stemmingswisselingen en een toename van (chronische) uitingen van stress en spanning.

Wat zijn de gevolgen van een belaste lever (burn-out van de lever) 

De lever is bij talloze processen in ons lichaam betrokken: van spijsvertering tot bloedstolling en van afbraak van gifstoffen tot opslag van energie. Al deze lichaamsfuncties lopen spaak wanneer de lever zijn taak niet naar behoren kan uitvoeren. Bij een leverbelasting ervaren mensen doorgaans dan ook meerdere en zeer uiteenlopende (chronische) gezondheidsklachten.

De meest voorkomende klachten zijn klachten door een afwijkende hormoonspiegel (die deels door de lever wordt gereguleerd), klachten op het gebied van allergieën, overgevoeligheid en intoleranties maar ook hoofdpijn, migraine, duizeligheid en aanhoudende vermoeidheid. Herstel van de functie en gezondheid van de lever is dan ook vaak de sleutel tot de terugkeer naar een vitaal leven. 

Leverontgifting fase I en fase II

Om uit te kunnen leggen hoe wij deze ‘burn-out’ van de leverpaden constateren, is het nodig dat u eerst in grote lijnen de werking van de lever kent. De lever produceert honderden verschillende enzymen (en andere stoffen), die allemaal een unieke taak hebben. Een groot deel van deze enzymen is verantwoordelijk voor het aanpassen en afbreken van lichaamseigen afvalstoffen en toxines (gifstoffen) van buitenaf

Het proces van leverontgifting vindt in twee fasen plaats. Tijdens de eerste fase worden vetoplosbare afvalstoffen omgezet in wateroplosbare afvalstoffen. Fase I wordt uitgevoerd door een reeks enzymen, de P-450-enzymen genaamd. Vaak zijn deze wateroplosbare afvalstoffen schadelijker dan voorheen, waardoor het belangrijk is dat fase II onmiddellijk kan volgen om stapeling van toxines, overmatig vrijkomen van vrije radicalen en daarmee gezondheidsschade te voorkomen. In fase II worden deze wateroplosbare afvalstoffen tijdens een proces genaamd glutathionconjugatie gebonden, waardoor ze onschadelijk gemaakt worden en klaar zijn om via de galblaas (en daarmee via de darmen) alsmede de nieren te worden afgevoerd.

Hoe groter de hoeveelheid toxines waaraan u wordt blootgesteld, des te sneller de P-450-enzymen moeten werken om het ontgiftingsproces in gang te zetten. Fase I wordt hierdoor dus versneld.

Stoffen en factoren waardoor fase I in werking treedt en wordt versneld zijn onder andere:

• Alcohol
• Ammoniak (vanuit een onvolledige eiwitvertering)
• Cafeïne
• Dioxinen
• Drugs
• E-nummers in voeding
• Hormonen (zowel lichaamseigen als toegediend)
• Huidverzorgingsproducten (met synthetische ingrediënten)
• Make-up
• Medicijnen
• Parfum
• Pesticiden en herbiciden (bestrijdingsmiddelen)
• Schoonmaakmiddelen
• Sigarettenrook
• Stress (zowel fysiek, emotioneel als chemisch; leidt tot toename van o.a. stresshormonen die moeten worden ontgift)
• Uitlaatgassen
• Verkoold vlees (van de barbecue)
• Verzadigde vetten in voeding
• Verfdampen

In de praktijk zien we dat onze westerse voedings- en levensstijl fase I versneld laat plaatsvinden door de vele toxines waarmee we in aanraking komen, maar dat fase II daar onvoldoende op is afgestemd. Ook spelen genetische aanleg en een tekort aan voedingsstoffen op cellulair niveau (en dit dient zorgvuldig bepaald en in de juiste vormen en combinaties veilig aangevuld te worden) een belangrijke rol in het niet optimaal verlopen van fase II.

Zoals eerder toegelicht zijn de betrokken systemen van nature flexibel en hebben een grote capaciteit om taken van elkaar over te kunnen nemen, maar er is een limiet aan wat de lever kan verwerken. U weet misschien nog wel hoe grote steden eruitzagen toen er een paar weken geen afval werd opgeruimd, er ontstond direct veel overlast en ongedierte. Of hoe een strand of festivalterrein eruitziet na een drukke zomerdag. Wanneer dit afval niet wordt opgeruimd, wordt de omgeving steeds minder plezierig. 

Wanneer onze leverpaden overbelast zijn, dan is het een kwestie van tijd totdat er te veel onverwerkte gifstoffen in ons lichaam gaan stapelen. Deze gifstoffen veroorzaken vervolgens allerlei onbegrepen klachten die chronisch worden en dragen daarnaast sterk bij aan ongewenste gewichtstoename, zolang de oorzaak niet wordt aangepakt. 

Professionele begeleiding: onderzoek van de lever

Het is mogelijk om zowel op genetisch vlak de aanleg tot een verminderde ontgiftingscapaciteit te onderzoeken als om de actuele status via bloedonderzoek en geavanceerde diagnostiek nauwkeurig in kaart te brengen. Op geleide van de resultaten en de anamnese kan vervolgens een gepersonaliseerd plan van aanpak om veilig en effectief de lever te ondersteunen en helpen herstellen worden ingezet.

Helaas zien we dat ‘leverontgifting’ en ‘detoxen’ de laatste jaren modetermen geworden zijn die te pas en te onpas worden gebruikt en in de praktijk verkeerd worden toegepast, waardoor gezondheidsrisico’s en nog meer schade in de hand gewerkt worden. De op internet aanbevolen technieken hebben doorgaans een averechts effect, doordat opgeslagen toxines gemobiliseerd (vrijgezet) worden, terwijl fase I en fase II leverontgifting niet goed op elkaar zijn afgestemd, waardoor deze gifstoffen niet kunnen worden afgevoerd en gaan hercirculeren. Daardoor kunnen zowel de gifstoffen zelf als de vrije radicalen die bij dit proces vrijkomen systemisch (door heel het lichaam heen) laaggradige ontstekingen veroorzaken en op termijn veel schade aanrichten en de klachten verder doen verergeren. 

Functional Medicine is een veilige en natuurlijke methodiek, met een brede wetenschappelijke onderbouwing. Wij staan voor u klaar wanneer u via Functional Medicine aan uw lever en algehele gezondheid wilt werken.